Feit of fabel? Geschoren benen zijn aerodynamischer

Er zijn maar weinig onderwerpen die zoveel tongen losmaken bij wielrenners als geschoren benen. Ze zijn hygiënischer, zien er beter uit en zijn bovenal aerodynamischer. Althans, als we de voorstanders mogen geloven. Maar hoe zit het nu precies?

'Echte fietsers scheren hun benen'

Wie naar profwielrenners op televisie of bij een wedstrijd kijkt, zal vrijwel geen ongeschoren been aantreffen. Dat is ook niet voor niets, zo claimt oud-profwielrenner Davis Phinney, die in de jaren tachtig verschillende Tour de France-etappes won. “Het was in de mode toen ik reed. En het is de mode nu. Echte fietsers scheren hun benen."

Sommige fietsers lijken dus hun benen te scheren, omdat ze denken dat ze er dan beter uitzien. Maar heeft het, behalve gemak en cosmetisch aanzien, ook daadwerkelijk nut? Daarover zijn de meningen op het moment van schrijven nog aardig verdeeld.

Vijf seconden

Als er één onderzoek is dat media regelmatig aanhalen als de vurige discussie over het wintervachtje weer eens oplaait, dan is het wel de studie van Chester Kyle. Kyle voerde in 1987 voor Bicycling een onderzoek uit om te bekijken wat de aerodynamische impact van geschoren benen zijn op de fietsprestaties. 

Zijn conclusie? Wie zijn benen over de volle lengte scheert, bespaart grofweg 0,6 procent energie in vergelijking met beenharen die nog in volle bloei staan. Dit zou een tijdswinst van vijf seconden betekenen op een tijdrit van veertig kilometer, met een gemiddelde snelheid van 37 kilometer per uur.

Alle beetjes helpen

Tja, vijf seconden. Dat is niet erg veel. Toch zien velen in de vondst hét bewijs dat geschoren benen helpen. Want, zeg nou zelf: bij aerodynamica kunnen alle beetjes helpen. En dus moet er, als we de voorstanders moeten geloven in ieder geval, definitief worden afgerekend met die vertragende wildgroei onderin.

Het onderzoek van Kyle heeft volgens Suze Clemitson, auteur van het boek A History of Cycling in 100 Objects, nóg een positief effect aan het licht gebracht. Doordat mensen denken dat ze sneller fietsen, trappen ze ook daadwerkelijk beter. Tour-renner Phinney is het daarmee eens: “Als ik tijdens het fietsen naar beneden keek en mijn harige benen zag, voelde ik me meteen langzamer.”

'Stop met liegen'

Daarmee lijkt het aerodynamische nut van het scheren van de benen dus vooral tussen de oren te zitten. Voor magazine Fiets dé reden te stoppen met de leugen dat geschoren benen veel tijdwinst opleveren, zo schrijft het blad in een artikel over ‘Leugentjes om bestwil’.

“We roepen alle renners op om te stoppen met liegen over hun benen. Wees eerlijk en zeg dat je het doet om puur esthetische redenen. Net als het laten staan van een baard of het stylen van haar, is het een keuze die we maken”, aldus de stellige Fiets-redactie.

Windtunneltesten

Maar misschien gaan de journalisten hiermee, ironisch genoeg, te kort door de bocht. In 2014 heeft de Amerikaanse triatleet Jesse Thomas namelijk een opmerkelijke vondst gedaan toen hij voor het fietsmerk Specialized een serie windtunneltesten deed.

Thomas had zich voor de testen niet geschoren en kwam hier pas vlak van tevoren achter. Hij besefte zich dat het een uitgelezen kans was om het onderzoek van Kyle nog eens dunnetjes over te doen. En dat bleek een gouden ingeving.

Vijf keer herhalen

Door de windtunneltesten mét twee harige vrienden ontdekte Thomas dat het scheren van de benen zeven procent minder ‘drag’ scheelt. Dit zou liefst 15 watt schelen, wat neerkomt op een tijdwinst van 79 seconden tijdens een tijdrit van 40 kilometer.

Specialized-medewerkers, die bij Thomas waren, lieten het experiment nog eens door vijf andere, ‘harige’ fietsers herhalen. De resultaten bleken eenduidig. Het scheren van de benen scheelt tussen de 50 en 82 seconden op een tijdrit van 40 kilometer.

'Geschokt'

Thomas was lyrisch over de bevinding. “We waren geschokt”, zo zei hij volgens The Wall Street Journal. “Voor mij duurt een halve Ironman vier uur. Minder dan een minuut kan het verschil betekenen tussen winnen of verliezen. Als je iets kan vinden dat 15 tot 30 seconden - of misschien wel een of twee minuten - kan schelen, dat is dat enorm.”

Overigens is het belangrijk om kritisch te blijven bij zulke onderzoeken, omdat Specialized verre van wetenschappelijk verantwoord onderzoek deed. Het zou namelijk goed kunnen dat ook bij dit onderzoek het psychologische aspect heeft meegespeeld.

Nog meer aero-hacks

Hoe dan ook: het is en blijft een feit dat aerodynamica een som der delen is. Mocht het scheren van de benen niet helpen, dan zijn er volgens GTN nog tenminste zes verschillende ‘hacks’ die je kunt proberen om sneller te kunnen trappen.